Cystersi w Europie

Aktualnie Zakon Cysterski składa się z trzynastu Kongregacji monastycznych funkcjonujących w Europie, Brazylii i Wietnamie oraz klasztorów niezależnych.

Kongregacja Kastylijska
Kongregacja Św. Bernarda we Włoszech
Kongregacja Coronae Aragonum (Poblet)
Kongregacja Augiensis (Wettingen-Mehrerau)
Kongregacja NMP Pośredniczki Wszelkich Łask
Kongregacja Austriacka
Kongregacja Niepokalanego Poczęcia NMP
Kongregacja Zirc (na Węgrzech)
Kongregacja Niepokalanego Serca NMP
Kongregacja Casamari
Kongregacja NMP Królowej Świata, czyli Kongregacja Polska
Kongregacja Brazylijska
Kongregacja Najświętszej Rodziny, czyli Kongregacja Wietnamska

Niektóre z opactw czy też klasztorów wchodzących w skład poszczególnych kongregacji prowadzą wyłącznie życie monastyczno-kontemplacyjne. Inne, oprócz uroczystego sprawowania liturgii, oddają się duszpasterstwu, prowadzą szkoły, rekolekcje, pracują naukowo, zajmują się wydawnictwem, prowadzą małe gospodarstwa - winiarnie, browary, piekarnie (np. znana w całej Bawarii w klasztorze Oberschoenenfeld) czasem również zajmują się produkcją, jak np. klasztor Castagniers, znany we Francji z produkowanej czekolady.

Kongregacje są podporządkowane jednej władzy centralnej, którą stanowiła i nadal stanowi Kapituła Generalna, mająca pierwotnie siedzibę w Citeaux, a obecnie w Rzymie. Co pięć lat, Kapituła Generalna zbiera się w Rzymie gromadząc przedstawicieli wszystkich klasztorów Zakonu Cysterskiego (również żeńskich). Podczas tego spotkania wybiera się Opata Generała, który reprezentuje cały Zakon. Jest to najwyższe stanowisko w strukturze Zakonu. Aktualnie, po raz kolejny po 10 letniej kadencji, piastuje je ojciec Mauro Esteva Alsina O.Cist (Hiszpan z Katalonii z klasztoru w Poblet), wybrany we wrześniu 2005 roku na okres pięciu lat.

DOM GENERALNY ZAKONU CYSTERSÓW
Pizza del Tempio di Diana, 14
I - 00153 Rzym
Włochy
www.ocist.org

1. Kongregacja Kastylijska

Powstała 24 października 1425 r., później została zawieszona, powtórnie erygowano ją 8 grudnia 1994 r. Kongregację tworzą: jeden klasztor męski - Valdedios, ufundowany w 1200 r. i współcześnie, w 1992 r., reaktywowany pod bezpośrednią jurysdykcją Stolicy Apostolskiej, oraz 15 klasztorów żeńskich, wśród których jest Toledo, Aranda, S. Domingo de la Calzada, Valladolid, Malaga, Madryt, Oviedo. Mnisi i mniszki prowadzą regularne życie monastyczne ze szczególnym zwróceniem uwagi na odpowiednio przygotowaną liturgię, która w całości jest śpiewana. Żyją Cystersi dzisiaj z pracy rąk własnych: uprawy ogrodu, winnic oraz z przygotowywania szat i paramentów liturgicznych.

2. Kongregacja Św. Bernarda we Włoszech

Kongregacja powstała w 1497r., posiada pierwotną strukturę monastycznych kongregacji benedyktyńskich, gdzie stałość miejsca niedotyczy konkretnych klasztorów, lecz całej kongregacji. Według konstytucji zatwierdzonych przez Stolicę Apostolską w 1966r., kongregacja ta nie posiada żadnego klasztoru samoistnego, czyli, sui iuris - wszystkie domy zależą bezpośrednio od kapituły kongregacji i opata prezesa. W posiadaniu kongregacji są dwa domy w Rzymie, w tym bazylika S. Croce in Gerusalemme wraz z klasztorem ufundowanym przez papieża Benedykta VII w 974r. i przekazanym cystersom w 1561r. oraz drugi dom - S. Bernardo alle Terme. Ponadto kongregacja posiada również klasztory w Mediolanie (Chiaravalle Milanese założone przez św. Bernarda w 1135r., gdzie cystersi przebywali do 1798r. i gdzie -powrócili w 1952 r.), S. Salvatore z 1228r., Rastra z 1142r. oraz dwa domy w Brazylii: S. Jose i S. Paulo. W trzech przypadkach domów mnisi zajmują się pracą duszpasterską: S. Croce w Rzymie - parafia około 12 tys. mieszkańców, S.Jose w Brazylii około 60 tys. mieszkańców oraz Chiaravalle di Milano. Mnisi z tego ostatniego klasztoru prowadzą również bardzo zaawansowane studia nad monastycyzmem, wydając między innymi serię Scriptorium Claravallense.

3. Kongregacja Coronae Aragonum (Poblet)

Historia tej kongregacji sięga soboru w Konstancji (1418) i wiąże się z konkretnymi problemami, które wystąpiły później zarówno dla tej kongregacji, jak i dla Kongregacji - Navarra. Były to: niemożność udziału w kapitule generalnej w Citeaux ze względu na konflikty i wojny między Hiszpanią a Francją, a także bardzo żywe tendencje nacjonalistyczne stymulujące tworzenie kongregacji o charakterze wybitnie narodowym. Kongregacja w sensie prawnym powstała 19 kwietnia 1616r. Po inkorporacji obu kongregacji (z Navarra) kongregacja liczyła 16 klasztorów męskich i 9 żeńskich. Po wypędzeniu zakonników z Poblet w 1835r. oraz konfiskacie majątków w tym samym roku (1835) została zawieszona jako kongregacja przez Stolicę Apostolską. Od 1987r. ponownie cieszy się wszystkimi prawami i przywilejami kongregacji. Obecnie Kongregację Coronae Aragonum tworzą 2 klasztory męskie i 4 żeńskie. Opat klasztoru Poblet jest praeses natus dla kongregacji oraz pater immediatus dla 4 klasztorów żeńskich.

Najważniejszy w kongregacji klasztor Poblet został założony w 1151r., zsekularyzowano go w 1835r., ponownie erygowano w 1940r. dzięki mnichom klasztoru S. Croce in Gerusalemme w Rzymie (Kongregacja św. Bernarda). Od 1950r. klasztor jest sui iuris, a od 1954r. podniesiono go do godności opactwa. Drugi klasztor męski to Solius, przeorat konwentualny założony w 1967r. Klasztory żeńskie to: Vallbona, Casbas, Cadins i Valldonzella w Barcelonie. Kongregacja nie prowadzi żadnej działalności zewnętrznej, zwłaszcza duszpasterskiej. Głównym zajęciem mnichów jest uroczyste sprawowanie liturgii. Poza tym prowadzą gospodarstwo, drukarnię, introligatornię oraz inną działalność gospodarczą, przyjmują gości i udostępniają zwiedzającym kompleks kościelno - klasztorny w Poblet, który jest zarazem nekropolią królów i książąt katalońskich.

4. Kongregacja Augiensis (Wettingen-Mehrerau)

Powstała 10 lipca 1624r., jest kongregacją niemiecko-szwajcarską o bardzo skomplikowanej historii. Na podstawie nowych statutów zaaprobowanych przez Stolicę Apostolską w 1923r. opat z Mehrerau jest praeses natus dla całej Kongregacji. Zakonnicy starają się prowadzić życie według tradycji cysterskiej, życie w modlitwie, zwłaszcza uroczyście sprawowanej liturgii, oraz zajmują się pracą fizyczną. Niektóre klasztory prowadzą wyłącznie życie monastyczno-kontemplacyjne, inne oddają się niektórym dziełom apostolatu, na przykład duszpasterstwu, prowadzą szkoły oraz wygłaszają rekolekcje. Klasztory żeńskie prowadzą gospodarstwa (np. Frauenthal posiada znaną w całej Szwajcarii hodowlę krów-rekordzistek, klasztor Oberschoenenfeld - znaną w całej Bawarii piekarnię, etc.) oraz wyrabiają paramenty i naczynia liturgiczne. Do najbardziej znanych i najbardziej charakterystycznych klasztorów zalicza się: opactwo terytorialne Wettingen-Mehrerau z zespołem szkół średnich oraz Birnau obydwa przepięknie położone nad Jeziorem Bodeńskim - Marienstatt w Hesji w Niemczech, prowadzące gimnazjum dla 800 uczniów i 3-tysięczną parafię, Stićna w Słowenii z domem rekolekcyjnym i 3-tysięczną parafią, Himmerod w Niemczech, Spring Bank w Stanach Zjednoczonych, w końcu opactwo w Hauterive w Szwajcarii, założone w 1138r., istniejące do 1848r. i ponownie reaktywowane w 1939r., podniesione do godności opactwa w 1973r.

5. Kongregacja NMP Pośredniczki Wszelkich Łask

Cystersi pojawili się na terenie obecnych krajów Beneluksu już w XII i XIII w. Pod koniec XIV w. były tam aż 34 klasztory (na obecnej mapie Europy ich rozmieszczenie kształtowało się następująco: Belgia - 17 klasztorów, Holandia - 16, Luksemburg - 1), ale prawie wszystkie zostały zniszczone w czasie rewolucji francuskiej. Z pozostałych dwóch: Bornem i Val Dieu 28 sierpnia 1846r. utworzono kongregację, która jeszcze w tym samym roku otrzymała konstytucje zatwierdzone przez Stolicę Świętą. Później przyłączyły się do kongregacji inne klasztory, na przykład Marienkroon. Klasztory męskie prowadzą duszpasterstwo (np. Bornem-4 parafie, Marienkroon - również duszpasterstwo parafialne), czy jak Val Dieu, nie angażują się duszpastersko, lecz wygłaszają rekolekcje, uroczyście sprawują liturgię i prowadzą mały browar.

6. Kongregacja Austriacka

Kongregacja Austriacka powstała 5 kwietnia 1859r. z inicjatywy ówczesnego arcybiskupa Pragi, kardynała Friedricha Schwarzenberga, który powołał ją do życia w imieniu Stolicy Świętej. Kongregacja w chwili powstania liczyła 13 klasztorów położonych na terenie ówczesnej Monarchii Austro-Węgierskiej. Po odłączeniu się po pierwszej wojnie światowej klasztorów czeskich, węgierskich i polskich, pozostały w niej jedynie klasztory znajdujące się w Austrii, nie licząc klasztoru w Bochum-Stiepel, w diecezji Essen na terenie Niemiec. Wszystkie klasztory tej kongregacji prowadzą duszpasterstwo parafialne, czasem nawet w kilkunastu parafiach (np. Rein 12 parafii i 35 tys. wiernych, Heiligenkreuz - 17 parafii i 30 tys. wiernych, Zwettl - 14 parafii i 16 tys. wiernych, Wilhering - 14 parafii i 23 tys. wiernych, Lilienfeld - 19 parafii i 20 tys. wiernych, Schlierbach - 9 parafii i 16 tys. wiernych). Klasztory Kongregacji Austriackiej prowadzą również gimnazja i inne szkoły. Największe i najbardziej znane to klasztory znajdujące się w: Heiligenkreuz, Zwettl, Wilhering, Schlierbach. Ten ostatni klasztor założył również dom w Brazylii.

8. Kongregacja Zirc (na Węgrzech)

Kongregacja Węgierska powstała 27 stycznia 1923r. na mocy bulli papieża Piusa XI. Od 1859r. bowiem mnisi węgierscy należeli do Kongregacji Austro-Węgierskiej. W 1941r. Stolica Święta zatwierdziła konstytucje dla kongregacji, która oprócz Zirc liczyła następujące domy: Eger, Szekesfehervar, Pecs, Baja i Budapest. W roku 1950 Kongregacja Zirc podzieliła los zgromadzeń zakonnych i zakonów na Węgrzech, które - prócz pijarów, franciszkanów i benedyktynów - uległy likwidacji. Część zakonników podjęła pracę duszpasterską w parafiach, część wyjechała za granicę, między innymi do Stanów Zjednoczonych. Tam też w Dallas w Teksasie cystersi założyli nowy klasztor. Na Węgrzech zaś od roku 1989 cysterskie życie monastyczne odzyskuje powoli swoją żywotność (wcześniej, w 1987r., Stolica Apostolska mianowała opata prezesa dla Kongregacji Zirc). W 1989r. zatwierdzone zostały konstytucje kongregacji. Do kongregacji należy również klasztor żeński Kismaros.

Cystersi podejmują nadal pracę duszpasterską w parafiach, obecnie jednak już oficjalnie. Ponadto w Zirc prowadzą szkołę, a w Dallas - Uniwersytet Katolicki.

9. Kongregacja Niepokalanego Serca NMP

Kongregacja powstała 27 stycznia 1923r. na mocy tej samej bulli papieża Piusa Xl, z racji wybitnie politycznych, na bazie klasztorów Osek, Vysi Brod-Hohenfurt oraz trzech klasztorów żeńskich. Po drugiej wojnie światowej wszystkie klasztory w Czechach zostały zlikwidowane - mnisi z Vysiego Brodu przenieśli się do Rein (nastąpiło połączenie obu klasztorów Rein-Hohenfurt), mnisi z Osek żyli w byłym NRD (Osek-Rosenthal) i byłym RFN (Langwaden). Obecnie istnieją przesłanki od ożywienia życia monastycznego w Czechach, co odbywa się przy wydatnej pomocy mnichów z Kongregacji Polskiej oraz Austriackiej. Zakonnicy w Rosenthal (Niemcy Wschodnie) uczestniczą w pracy parafialnej, głoszą rekolekcje oraz prowadzą regularne życie monastyczne. Podobnie jest w Langwaden, gdzie znajduje się wydawnictwo (edytor m.in. Zistercienser Chronik) oraz drukarnia. Do kongregacji należą również 3 klasztory mniszek: Marienstern, Marienthal oraz Porta Coeli.

10. Kongregacja Casamari

Kongregacja Casamari powstała 14 grudnia 1929r. Najważniejszym klasztorem w tej kongregacji jest opactwo Casamari, powstałe w 1036r., dokąd w roku 1152 papież Eugeniusz III posłał swych współbraci, mnichów cysterskich. W 1717r. klasztor w Casamari został poddany reformie w duchu La Trappe, lecz już w XIX w. znalazł się pod bezpośrednią jurysdykcją Stolicy Świętej. W 1892r. nie przyłączył się do zjednoczonych trzech kongregacji trapistów, co dało początek nowemu zakonowi, lecz pozostał pod bezpośrednim protektoratem Stolicy Apostolskiej. W 1929r. wraz z innymi klasztorami zależnymi Casamari weszło do zakonu tworząc nową kongregację. Rok później, w 1930r., cystersi z Kongregacji Casamari założyli kilka klasztorów w Etiopii z mnichami w obrządku koptyjskim. Mnisi z Casamari oprócz regularnego życia monastycznego prowadzą również pracę duszpasterską w parafii wraz z 3,5 tys. wiernych oraz gimnazjum dla 70 alumnów. Także pracę duszpasterską prowadzą zakonnicy w S.Domenico (3 tys. wiernych), Valvisciolo (2 tys.), Piona (300), Chiaravalle della Colomba (700) oraz w Etiopii (Mendida, Addis Abeba, Hosanna, Gondar) i Erytrei (Asmara, Keren). Inną formą działalności cystersów z Casamari jest praca w seminariach, szkołach i internatach (Cotrino, Martano, Trisulti, Piona etc.). Cystersi z Casamari objęli też dwie włoskie kartuzje: we Florencji i Pavii. Poza Etiopią i Erytreą Kongregacja Casamari posiada też klasztor w Brazylii (opactwo terytorialne Clareval, zał. 1950) oraz klasztor Fatima w New Jersey w Stanach Zjednoczonych (duszpasterstwo parafialne z 1,5 tys. wiernych).

11. Kongregacja NMP Królowej Świata, czyli Kongregacja Polska

Pierwszą próbą utworzenia kongregacji cystersów było w XVI w. dzieło wizytacyjne opata Edmunda a Cruce. Polegało ono na połączeniu wszystkich klasztorów polskich w jeden twór prawny o wspólnych statutach. Nie była to jednak kongregacja w rozumieniu właściwym, gdyż nie posiadała zatwierdzenia Stolicy Apostolskiej. Obecna Kongregacja Polska NMP Królowej Świata została erygowana powagą Stolicy Apostolskiej przez Prymasa Tysiąclecia, Kardynała Wyszyńskiego w 1953r., mającego wówczas taką władzę i uprawnienia. Dykasterium watykańskie do spraw zakonników zatwierdziło tę decyzję dekretem z 6 stycznia 1964r., a Ojciec Święty Jan Paweł II potwierdził je uroczyście breve apostolskim Alia inter celebria Poloniae z 16 lipca 1987r.

Kongregację tworzą 4 opactwa: Jędrzejów, Wąchock, Mogiła i Szczyrzyc oraz klasztory zależne: Szklane Domy, Krzeszów, Sulejów, Oliwa, Henryków, Argo-Willow Springs w Stanach Zjednoczonych, nadto kilka pomniejszych placówek: w Jodłowniku, Trybszu , Czarnej Górze na Spiszu i Winnikach. W większych klasztorach prowadzone jest regularne życie monastyczne, mnisi pracują w parafiach (np. Mogiła i Szklane Domy - parafie kilkunastotysięczne) oraz głoszą rekolekcje, są nauczycielami religii w szkołach, pracują naukowo

12. Kongregacja Brazylijska

Kongregację Brazylijską utworzono 29 grudnia 1961r., jednak jej początki sięgają okresu międzywojennego, roku 1925, kiedy na kapitule generalnej pojawił się temat zaangażowania misyjnego zakonu cystersów. Refleksja ta zbiegła się z rodzącym się narodowym socjalizmem w Niemczech i zainteresowaniem Ameryką Południową. W ten sposób zaczęły powstawać konkretne fundacje w Brazylii: Itatinga, Itaporanga i Jeyuitiba. Dwa pierwsze klasztory zostały podniesione do godności opactw w 1950r., a w 1958r. również kapituła generalna oceniła, że istnieją przesłanki ku temu, aby utworzyć kongregację. Stolica Apostolska zatwierdziła Kongregację Brazylijską w grudniu 1961r. W 1988r. zaaprobowano też jej konstytucje. Cystersi w Brazylii, częściowo pochodzenia austriackiego, częściowo niemieckiego, ale już w dużej mierze pochodzenia tubylczego, oprócz regularnego życia monastycznego prowadzą parafie, szkoły i seminaria, dbając szczególnie o godne sprawowanie liturgii oraz o liturgiczną i teologiczną formację wśród tamtejszego duchowieństwa.

13. Kongregacja Najświętszej Rodziny, czyli Kongregacja Wietnamska.

Kongregacja Wietnamska powstała 6 października 1964r. Jej początki wiążą się z klasztorem Phuoc-Son, ufundowanym w latach 1918 - 1920 o szczególnie surowej trapistowskiej obserwancji. W roku 1933 mnisi zwrócili się do kapituły generalnej zakonu cystersów o włączenie do zakonu. Trzy lata później klasztor Phuoc-Son ufundował następny dom - w północnym Wietnamie - Chau-Son. W czasie wojny wietnamskiej mnisi z Phuoc-Son i Chau-Son przeżyli wiele prześladowań i tułaczki. Dla braci, którzy uciekali z terenów działań wojennych założono klasztor Phuoc-Ly, dla tych zaś, którzy wyemigrowali do Europy - klasztor w Orsonnens koło Fryburga w Szwajcarii w 1979r., obecnie (od 1985) przeorat konwentualny. Zarówno tam, jak i w Wietnamie mnisi cysterscy starają się prowadzić regularne życie monastyczne, nadto w Orsonnens znajduje się drukarnia i wydawnictwo przygotowujące księgi liturgiczne, teologiczne i monastyczne oraz dzieła klasyki duchowości w języku wietnamskim. Zarówno zakonnicy wietnamscy, jak i cały Kościół lokalny przeżywają niełatwy czas komunistycznych rządów i prześladowań, co objawia się między innymi w ograniczaniu praw wspólnot zakonnych i samych zakonników, możliwości posiadania i działania, jak również przyjmowania nowych powołań. Mimo wszystko, a może właśnie dzięki temu jest to najliczniejsza cysterska kongregacja.

Źródło: artykuł O. Paryka A Kaisera OCist
"CYSTERSI DZISIAJ - PANORAMA WIELOŚCI"
http://www.mogilacystersi.neostrada.pl/

↑ W górę

Liczba wyświetleń: 149074
Data dodania: 2008-06-08 15:25:10
Dodany przez:
Ostatnia aktualizacja: 2008-06-08 18:08:31

Aktualności

Wykonanie serwisu:

Formularz kontaktowy

Liczba odwiedzin:

Przyjaciele:

Patronat honorowy: