Gród kamieniecki wzniósł książę czeski Brzetysław II, podczas wyprawy na Śląsk w 1096 r.
W XII w. warownia przeszła w ręce Bolesława Krzywoustego. Na początku XIII w. Kamieniec wraz z okolicznymi wsiami należał do rodu Pogorzelów. W pierwszym dziesięcioleciu tego wieku Pogorzele, przy współudziale biskupów wrocławskich, ufundowali w Kamieńcu klasztor Kanoników Regularnych św. Augustyna z Wrocławia. W 1240 r., ze względu na wewnętrzne problemy augustianów prepozytura kamieniecka uległa likwidacji. Kamieniec przejęli cystersi. Biskup wrocławski Tomasz I zwrócił się z prośbą o obsadzenie Kamieńca do opata lubiąskiego Henryka. Konwent z Lubiąża, na czele z opatem Ludwikiem, przybył do Kamieńca 7 stycznia 1246 r.
Wrocławscy augustianie próbowali odzyskać klasztor, usuwając siłą cystersów i ponownie osadzając w Kamieńcu swojego prepozyta. Odpowiedzią biskupa Tomasza I było rzucenie klątwy na sprawców zajazdu i obłożenie Kamieńca interdyktem. Ostatecznie spór rozstrzygnął legat papieski, archidiakon leodyjski Jakub. Na mocy jego wyroku, wydanego 15 października 1248 r., klasztor kamieniecki wraz z całym uposażeniem został przyznany w wieczyste posiadanie cystersom. Objęcie przez cystersów klasztoru w Kamieńcu zatwierdził 15 lipca 1251 r. papież Innocenty IV a 11 maja 1262 r. jego następca Urban IV.
Nie wiadomo, kiedy dokładnie cystersi wrócili do Kamieńca. Zapewne byli tam już 15 marca
1249r., wtedy opat wrocławskich augustianów Wincenty potwierdził przekazanie przyznanych w 1248 r. dziesięcin ze Stoszowic oraz zrzekł się w imieniu swoim i całego konwentu wszelkich pretensji do klasztoru w Kamieńcu. Cystersi rozlokowali się początkowo w pomieszczeniach przejętych po augustianach. Wkrótce rozpoczęli jednak budowę nowych obiektów, m.in. kościoła, wznosząc je zgodnie z zasadami własnej reguły. Zachowali natomiast dotychczasowe wezwanie kościoła klasztornego NMP, w pełni odpowiadające ich tradycji. W myśl postanowień z 1248 r. weszli w posiadanie wszystkich dotychczasowych dóbr i dochodów klasztoru. Stan posiadania klasztoru kamienieckiego na pocz. 2 poł. XIII w. to kilkanaście wsi klasztornych. Zdecydowana większość poświadczonych w 1260 r. dóbr i dochodów Kamieńca pochodziła z nadań.
Niewiele wiadomo o działalności kolonizacyjnej klasztoru w tym czasie. Można jedynie przypuszczać, że cystersi założyli cztery wsie (Laski, Ożary, Mąkolno, Chwalisław) na obszarze 150 łanów lasu przejętych po augustianach. Rozmieszczenie późniejszych nabytków klasztoru świadczy o celowo prowadzonej przez cystersów komasacji gruntów. Służyły temu m.in. dokonywane przez nich transakcje zamiany. Rozrost majątku klasztornego następował także w wyniku nowych nadań. Znaczna większość posiadłości ziemskich uzyskanych przez opactwo kamienieckie do pocz. XV w. pozostała w jego rękach aż do sekularyzacji. Tylko kilka wsi należących do opactwa założyli sami cystersi.
Na obszarze posiadłości kamienieckich, zanim przybyli tu cystersi, akcję osadniczą prowadzili kolejni książęta śląscy i okoliczne rycerstwo. Część wsi, przed przejęciem ich przez klasztor, była już lokowana na prawie niemieckim. Cystersi kamienieccy nie odegrali poważniejszej roli w pierwotnej kolonizacji tych terenów. Uzyskany majątek potrafili jednak dobrze zagospodarować, zapewniając sobie w ten sposób źródło stałych dochodów.
Rozwojowi rolnictwa w posiadłościach klasztoru sprzyjała dobra w dolinie Nysy jakość gleb. Obsiewano je zbożem, uprawiano też rośliny strączkowe, len, konopie, chmiel i winną latorośl. Na mniej urodzajnych górskich glebach prowadzono hodowlę owiec, bydła i koni. Klasztorne stawy oraz rzeka Nysa i jej dopływy dostarczały ryb, a lasy zwierzyny. W majątkach opactwa pracowały liczne młyny, funkcjonowały warsztaty tkackie, krawieckie, garbarskie, szewskie, piekarnie i kuźnie, trudniono się też piwowarstwem i gorzelnictwem. Klasztor posiadał własne liczne karczmy.
Miał też prawo wolnego zbytu swoich produktów na targach i odpustach w Bardzie, ważnym ośrodku handlowym i pielgrzymkowym przy drodze z Czech na Śląsk, w innych okolicznych miastach oraz na targu odbywającym się na placu przed zabudowaniami klasztornymi.
Klasztor już w 1273 r. otrzymał przywilej pozwalający mu eksploatować złoża mineralne na terenie jego dóbr, natomiast brak jest wzmianek świadczących o prowadzeniu takiej działalności. Dopiero w 1465 r. w skład posiadłości kamienieckich weszło nabyte drogą kupna miasto Złoty Stok wraz z tamtejszymi kopalniami złota, jednak przed 1483 r. zostało odkupione przez księcia ziębickiego Henryka I. Cystersi kamienieccy nie wykazywali chyba zbytniego zainteresowania górnictwem, czerpali natomiast zyski z hut pracujących w należącej do klasztoru wsi Mąkolno z powodu których dochodziło niejednokrotnie do sporów pomiędzy klasztorem a gwarectwem Złotego Stoku. Czynsz otrzymywali również z jatek, ław obuwniczych i chlebowych w Ząbkowicach, Świdnicy, Ziębicach i Kłodzku.
Ważnym źródłem dochodów opactwa były też dziesięciny dostarczane z kilkudziesięciu włości, skupionych przede wszystkim w trzech okręgach: kamienieckim, grodkowsko-michałowskim i wierzbieńskim. Pochodziły one głównie z nadań biskupów wrocławskich. O ich utrzymanie klasztor toczył nieraz długotrwałe i zacięte spory z proboszczami, sołtysami i ludnością posiadłości, z których je pobierał. Konflikty te doprowadzały niekiedy do częściowego wyludnienia wsi.
W ciągu XIV w. cystersi kamienieccy uzyskali dla swoich posiadłości szereg zwolnień od powinności na rzecz księcia, najczęściej je wykupując. W 1356 r. książę ziębicki Mikołaj uwolnił ich od wszelkich tego typu świadczeń. Dążyli też do przejęcia sądownictwa w należących do nich dobrach.
Dokonali również inkorporacji kilku świątyń spośród tych, w których posiadali prawo patronatu przejmując w ten sposób ich uposażenie oraz zyskując prawo wyznaczania na stanowiska proboszczy księży zakonnych. Inkorporacje motywowano zwykle niemożnością utrzymania konwentu ze względu na uszczuplenie dochodów opactwa, spowodowane spustoszeniem jego dóbr przez grabieżcze napady lub wezbrane wody Nysy. Dobra opactwa niejednokrotnie cierpiały również na skutek waśni sąsiedzkich o graniczne grunty bądź zatargów powodowanych egzekucją należnych cystersom dochodów, w tym ciągnących się latami wspomnianych sporów o dziesięciny.
Pierwsze dwa wieki w dziejach klasztoru kamienieckiego, od sprowadzenia cystersów aż po początki XV stulecia, należy, mimo wszystko, uznać za pomyślny dla opactwa okres, i to nie tylko pod względem gospodarczym. Na przełomie XIII i XIV w. powstała kamieniecka prepozytura w Bardzie które stało się znanym, także poza Śląskiem, ośrodkiem kultu Matki Bożej.
Cystersi kamienieccy zaangażowani byli w działalność duszpasterską także w parafiach położonych poza terenem ich posiadłości. Sprawowali opiekę nad chorymi, ubogimi i samotnymi, prowadząc hospicja i rozdając jałmużnę. Do opactwa należały dwa domy w Kłodzku, nadane przez tamtejsze mieszczanki w 1329 r. i 1342 r., dom we Wrocławiu, zakupiony przez cystersów w 1369 r., oraz dom w Świdnicy, zapisany im przez Katarzynę ze Świdnicy.
W klasztorze rozwijało się piśmiennictwo historiograficzne i liturgiczne, rękopisy były niejednokrotnie ciekawie i bogato iluminowane. Działało tu również skryptorium dokumentowe.
Klasztor kamieniecki był brany pod uwagę jako licząca się siła polityczna, zarówno przez biskupów, jak i władców świeckich. Podczas konfliktu biskupa wrocławskiego Tomasza II z Henrykiem IV Prawym opactwo występowało w roli mediatora. Mnisi z Kamieńca aprobowali zjednoczeniowe plany Henryka IV Prawego, wspierając go w jego dążeniach do osiągnięcia korony. Po śmierci Henryka ich przychylność starał się pozyskać roszczący sobie prawa do dziedzictwa piastowskiego Wacław II, czego przejawem było nadanie opactwu w 1294 r. Międzylesia. Nie zabiegał natomiast o dobre stosunki z klasztorem Jan Luksemburski. Konwent także odnosił się do niego dość niechętnie. Z chwilą poszerzenia władztwa czeskiego ku północy, na skutek kolejnych zhołdowań księstw śląskich, w tym ziębickiego, Kamieniec przestał pełnić funkcję strażnicy granicznej. Nie przeszkodziło to jednak w nawiązaniu całkiem poprawnych układów pomiędzy klasztorem a następcą Jana - Karolem Luksemburskim.
Prawdziwie tragiczny okres w dziejach opactwa rozpoczęły dopiero wojny husyckie. Świadectwem bezmiaru klęsk, jakie dotknęły klasztor w tym czasie, jest choćby liczba członków kamienieckiego konwentu, który z osiemdziesięciu osób odnotowanych w 1359 r. i sześćdziesięciu 1426 r. stopniał do zaledwie czternastu w 1463 r.
Już 3 grudnia 1425 r. husyci spalili oba kościoły w Bardzie. Wiosną 1426 r. najechali klasztor kamieniecki, pustosząc i paląc zabudowania, wywożąc obfite łupy, raniąc i pozbawiając życia wielu mnichów. Po drugim najeździe husytów na klasztor, 20 marca 1428 r. stał on przez siedem lat pusty, konwent aż do 1434 r. przebywał w Nysie. Podjętą odbudowę przerwały w 1439 r. łupieskie napady rebeliantów oraz zaraza, w wyniku której zmarł opat i kilku zakonników.
Dalszych zniszczeń dokonano w latach 1467-1471, w trakcie walk Jerzego z Podiebradu z Ligą Śląską. Strategicznie położony Kamieniec odgrywał rolę twierdzy broniącej dostępu do Ząbkowic. Konwent wypędzono, a klasztor przechodził z rąk do rąk. W związku z tym, że Kamieniec mimo wszystko nie poniósł aż tak dotkliwych strat jak bardziej centralnie położone obszary Śląska, cystersi mogli szybko przystąpić do odbudowy klasztoru i gospodarki.
Lata wojennej pożogi przysporzyły jednak nie tylko materialnych kłopotów, poważnie ucierpiała także monastyczna dyscyplina. Już w 1463 r. podjęto próbę naprawy sytuacji. Opat Altzelle Jan, wizytujący Kamieniec w marcu tego roku, polecił, aby cystersi wznowili odprawianie oficjum, zachowywali milczenie, powstrzymywali się od nieumiarkowanego jedzenia i picia, przestrzegali obowiązującego wewnątrz klasztoru zakazu spożywania mięsa, zrezygnowali z prywatnych dochodów, używali lnianej odzieży i nie wpuszczali kobiet w obręb klauzury.
Kondycja finansowa opactwa na przełomie XV i XVI w. musiała być dość dobra, skoro stać było cystersów na wybudowanie przed 1497 r. domu w Nysie oraz zakup nowych posiadłości ziemskich. W latach 1521-1529 w Kamieńcu sprawował władzę nadużywający alkoholu opat Mikołaj V, wyprzedając za bezcen klasztorne dobra.
W 1524 r. klasztor został spustoszony przez pożar, długo brakowało środków na jego odbudowę, zakończoną dopiero w kilkadziesiąt lat później, za opata Szymona II.
W tym czasie na Śląsku szerzyła się reformacja. Nowym prądom religijnym sprzyjała znaczna część społeczeństwa śląskiego. Nabór do nowicjatu był nikły, wskutek czego konwent kamieniecki szybko topniał; w 1572 r. liczył zaledwie czterech członków. Do kryzysu wewnętrznego dołączyły trudności gospodarcze. Ogarnięta falą protestantyzmu ludność wiejska odmawiała płacenia dziesięcin, podczas gdy opactwo obciążone było nakładanymi przez Habsburgów kontrybucjami i ściąganą od połowy XVI w. przymusową pożyczką na wojnę z Turkami.
Już jednak od końca XVI w. można obserwować pewne oznaki poprawy sytuacji. Pomimo pobieranych w dalszym ciągu podatków, cystersi podjęli modernizację wnętrza kościoła klasztornego, a po sprzedaży w 1585 r. opactwu w Krzeszowie bogato uposażonej parafii w Wierzbnej zakupili Starczów i w 1587 r. dom na rynku w Ząbkowicach. Powoli rosła też liczba zakonników, z sześciu w 1606 r. do dziesięciu w 1616 r.
Pomyślny okres nie trwał długo. Ciągle jeszcze osłabione opactwo zostało gwałtownie wciągnięte w wir wydarzeń wojny trzydziestoletniej. Po raz kolejny strategiczne położenie klasztoru zadecydowało o jego losie. Przez Kamieniec przechodziły oddziały stronników króla Fryderyka V, wojska Wallensteina, Sasi i Szwedzi oraz żołnierze cesarscy. Opactwo i jego posiadłości zostały doszczętnie zdewastowane i ograbione. Wsie opustoszały. Miary nieszczęść dopełnił wybuch epidemii dżumy w 1633 r. Konwent uległ rozproszeniu, zakonnicy chronili się w lasach, wędrowali po okolicznych parafiach w poszukiwaniu środków do życia bądź wegetowali w zrujnowanym klasztorze, w ciągłej gotowości do ucieczki. Po śmierci opata Krzysztofa, zmarłego w Kłodzku w 1641 r., żaden z czterech pozostałych w klasztorze mnichów nie był w stanie przejąć jego funkcji. Opatem mianowano przysłanego w tym celu z Lubiąża Szymona III Rudigera. Szymon III (1641-1661) rozpoczął dzieło odnowy życia klasztornego.
Trzeba było przede wszystkim zająć się ratowaniem całkowicie zniszczonej gospodarki opactwa oraz odbudową zrujnowanych zabudowań klasztornych. Podjęte zabiegi dość szybko przyniosły widoczne rezultaty. Dwa lata później odnowiono kościół opacki W 1675 r. zapoczątkowano kompleksową przebudowę klasztoru. Powstał wtedy także nowy kamieniecki browar, piekarnia, karczma i folwark. Opat Augustyn Neudeck rozpoczął gromadzenie księgozbioru, zakupując za przeszło 1000 talarów dzieła teologiczne. Zasób klasztornej biblioteki, stale powiększany w ciągu następnych lat, osiągnął liczbę 6 tys. tomów. Zadbano o wykształcenie zakonników. Opaci Augustyn Neudeck i Gerard Woywoda kierowali ich na studia teologiczne do Pragi.
Odbudowano oba kościoły w Bardzie. Wskutek znacznego ożywienia ruchu pielgrzymkowego okazały się one jednak zbyt małe, toteż w latach 1685-1704 połączono je, tworząc jedną, obszerną, barokową świątynię. Wzrosła liczba członków konwentu, w 1732 r. było ich już czterdziestu trzech. Wznowiono działalność duszpasterską, w 1724 r. cystersi kamienieccy obsługiwali samodzielnie dziewięć parafii.
W toku wojen prusko-austriackich (1740-1763) Śląsk dostał się pod panowanie Prus i król Fryderyk II nałożył na instytucje kościelne wysokie podatki, okazało się, iż klasztor kamieniecki nie dysponuje żadnymi rezerwami finansowymi. Opactwo popadło w długi. Kryzys gospodarczy klasztoru pogłębił się w okresie sprawowania funkcji opata przez podporządkowanego Fryderykowi II Tobiasza Stusche (1742-1757). Początkowo, pod jego wpływem, król zgodził się na pewne ulgi, zwalniając klasztor z konieczności zapłacenia przeszło 26 tys. talarów, wkrótce jednak wznowił bezwzględną egzekucję wciąż rosnących, od długu, nowych obciążeń podatkowych. Całkowitemu bankructwu udało się zapobiec dzięki pożyczkom udzielonym cystersom kamienieckim, na skutek interwencji kapituły generalnej, przez inne opactwa. Jednak w czasie wojen napoleońskich, kiedy w 1807 r. w Kamieńcu i Bardzie stacjonowały wojska francuskie, cystersi w dalszym ciągu pogrążeni byli w kłopotach finansowych.
Niekorzystny wpływ na wewnętrzne życie klasztoru miało praktykowane przez Habsburgów ingerowanie w wybór opata. W okresie rządów pruskich stało się to regułą. Konieczność zatwierdzania nowo mianowanego opata przez króla pruskiego stwarzała możliwość poważnych nadużyć.
W wyniku edyktu sekularyzacyjnego króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, z dniem 23 listopada 1810 r. nastąpiła likwidacja opactwa. W momencie sekularyzacji konwent liczył trzydziestu ośmiu członków. Zostali oni podporządkowani biskupowi diecezjalnemu i, już jako księża świeccy, mieli podjąć pracę duszpasterską. Do czasu znalezienia stałego miejsca w parafiach otrzymywali szczupłe, nieregularnie wypłacane pensje. Przy kościele opackim utworzono parafię, którą objął były cysters kamieniecki, Grzegorz Frómrich. Cały majątek opactwa przejęło państwo. Nie obeszło się przy tym bez nadużyć i zwykłej grabieży. Wyprzedano za bezcen znaczną część wyposażenia klasztoru i kościoła. Rozproszeniu uległa biblioteka. Dobra ziemskie oddano pod zarząd administracji królewskiej. Większość majątku poklasztornego zakupiła w 1812 r. siostra króla pruskiego, Fryderyka Luiza Wilhelmina, królowa niderlandzka.
W 1817 r. w klasztorze wybuchł katastrofalny pożar. Część pomieszczeń uległa wówczas całkowitemu zniszczeniu i po wysadzeniu murów klasztornych została rozebrana. Kiedy Kamieniec przejęła córka Fryderyki Luizy, Marianna Orańska i jej mąż Albrecht Hohenzollern, na wzgórzu nad zabudowaniami klasztornymi wzniesiono neogotycki zamek i kościół protestancki. Kamieniec pełnił odtąd funkcję rezydencji książęcej. Natomiast pocysterski kościół i klasztor w Bardzie objęli w 1900 r. redemptoryści.
Podczas drugiej wojny światowej w klasztorze kamienieckim i byłym kościele opackim znajdowała się największa na Dolnym Śląsku składnica dzieł sztuki, zbiorów bibliotecznych i archiwaliów.
Od zakończenia wojny kościół pocysterski pełni ponownie funkcję kościoła parafialnego. Część zachowanych zabudowań klasztornych służy celom mieszkalnym, w pozostałych znajdują się magazyny. W 1985 r. rozpoczęto odbudowę zamku Hohenzollernów zniszczonego przez pożar w 1945 r.

↑ W górę

KLASZTOR

W budynku opackim (wzniesionym w przedłużeniu skrzydła północnego w latach 1683-1685) znajduje się dziś oddział Archiwum Państwowego we Wrocławiu. W reprezentacyjnej Sali apartamentów opata znajduje się na sklepieniu fresk z herbem opactwa i widokami klasztorów cysterskich w Kamieńcu Lubiążu oraz Kościoła w bardzie. W Sali narożnej - sztukaterie na sklepieniu. Na ścianie klatki schodowej umieszczony jest kartusz z herbem opactwa.
Drugim zachowanym fragmentem klasztoru jest przebudowana cześć skrzydła zachodniego.

Kontakt:
Archiwum Państwowe
Plac Kościelny 4
57- 230 Kamieniec Ząbkowicki
+48 74 8173540
e-mail:kamieniec@ap.wroc.pl

KOŚCIÓŁ POCYSTERSKI

Pocysterski Kościół pełni dziś funkcję kościoła parafialnego pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Jakuba Starszego.
Sklepienia skrzyżowo-żebrowe z 1400 roku zdobią nawę główną, nawy boczne i poprzeczną jak również prezbiterium.
Ołtarz główny wykonany w 1704 roku przez Krzysztofa Königera z Wrocławia i mistrza stolarskiego Haneleina z Nysy. Jest to ołtarz wielokondygnacyjny, wykonany został z drewna sosnowego, a figury z lipowego. Charakteryzuje się bogatą ornamentyką figuralną. Wystrój tworzą figury 12 apostołów, muzykujące anioły, a w zwieńczeniu postać św. Bernarda. Znajdują się tam dwa obrazy: obraz owalny przedstawiający koronującą Trójcę Święta i obraz przedstawiający Wniebowzięcie NMP. Oba wykonane zostały przez Michała Willmanna. Przestrzeń pomiędzy obrazami wypełnia herb tutejszego opactwa cysterskiego. Skrzynie tabernakulum otaczają figury ojców Kościoła, świętych: Grzegorza, Hieronima, Ambrożego i Augustyna. Z ołtarzem łączą się : ołtarzyk pomocniczy z obrazem Świętej Rodziny i oprawa tronu opata, dekorowana reliefem ze sceną przedstawiającą wprowadzenie Arki Przymierza do Jerozolimy.
Polichromowana ambona to wybitne dzieło sztuki rzeźbiarskiej autorstwa Krzysztofa Königera z 1708 roku i jednego z braci zakonnych. W zwieńczeniu przedstawiona jest scena z odpoczywającym pod drzewem Jakubem, któremu we śnie objawił się Bóg i Aniołowie. Nad baldachimem drabina oparta o chmury, po której wchodzą i schodzą anioły Boże.
Stalle umieszczone są po obu stronach naw. Pochodzą z III ćwierci XVII wieku. Są to tylko fragmenty stall, które spłonęły w pożarze w 1817 roku. Mają po pięć siedzeń w ławach. Ozdobione są obrazami przedstawiającymi anioły z symbolami Męki Pańskiej. W górnej części stall znajdują się niewielkie owalne malowidła ze scenami życia św. Romualda i św. Egidiusza (w części północnej) i św. Didymusa i św. Celestyna (w części południowej).
Organy zostały umieszczone na emporze chóru muzycznego
Wnętrze zdobią liczne ołtarze i kaplice kościelne.
Ołtarz Serca Jezusowego z 1807 roku, dzieło Krzysztofa Königera. Oryginalny obraz autorstwa Jana Krzysztofa Liszki zaginął po II wojnie światowej. Obecny, przedstawia postać Jezusa, namalowany został przez SM Bcatrycze. Wystrój rzeźbiarski to postacie starotestamentowe.
Ołtarz św. Maksymiliana Kolbe - Jego autorem jest również Krzysztof Königer. Stworzył go w 1708 roku. Obecnie znajduje się tam obraz z wizerunkiem św. Maksymiliana Kolbe namalowany Jan Molgę w 1972 r. W górnej części w medalionie stoi naczynie z olejami Marii Magdaleny, a w zwieńczeniu ołtarza szkatułka z klejnotami.
Ołtarz św. Bernarda - z l708 r. Krzysztof Königera. Obraz główny przedstawia scenę Adoracji Matki Bolesnej z Dzieciątkiem w wizji św. Bernarda, natomiast górny owalny świętą Humbclinę, siostrę św. Bernarda, założycielkę zakonu cysterek. Oba obrazy są dziełami Jan Krzysztof Liszki. Całość uzupełniają figury czterech wielkich proroków - Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela i Daniela.
Ołtarz św. Benedykta jest umieszczony na emporze, dwukondygnacyjny. Obrazy są dziełem Jana Krzysztofa Liszki. Obraz główny przedstawia śmierć św. Benedykta. W owalu św. Scholastyka, siostra św. Benedykta założycielka zakonu bernardynek. W dolnej części ołtarza po obu stronach figury patriarchów - Izaaka, Jakuba, Mojżesza i Abrahama, a w górnej części św. Łucji i św. Agaty. Rzeźby te są dłuta Antoniego Jorga. Ołtarz ten wykonał Krzysztof Königera w 1708 roku.
Ołtarz św. Stanisława Kostki - Ołtarz poświęcony był mieszkańcom parafii poległym w I wojnie światowej i powstał w listopadzie w 1921 roku. W ozdobionej rokokowej ramie znajdowała się tablica na której były nazwiska ofiar wojny. Obecnie w tym miejscu jest obraz św Stanisława Kostki
Ołtarz Serca Maryjnego powstał w 1708 r. Rzeźby wykonał Jan Redl. Obecny obraz w ołtarzu ukazuje postać Maryi (pędzla SM Bonawentury). Po jej obu stronach postacie św. Elżbiety Węgierskiej oraz Błogosławionej Anny Czeskiej. Nad obrazem figury trzech świętych dziewic. Całość wieńczy relief z Pokłonem Pasterzy.
Ołtarz Matki Boskiej Bolesnej z 1712 roku; wybitne dzieło snycerskie Tomasza Weissfeldta; polichromowany w 1801 roku. W centralnym miejscu znajduje się Matka Boska w asyście dwóch aniołów, Mater Dolorsa. Górna część wypełnia grupa aniołów, z których jeden trzyma koronę.
Ołtarz św. Jadwigi - obecnie zawiera obraz stworzony przez Jana Molgę w 1972 r.- przedstawia modlącą Jadwigę. Ołtarz uzupełniają dwie postacie przodków św. Józefa. W medalionie umieszczono pierścień zaślubinowy tego świętego. W zwieńczeniu ołtarza anioł z narzędziami stolarskimi (atrybutami) św. Józefa - patrona rzemieślników
Uzupełnieniem tego bogatego wnętrza są: Stacje Drogi Krzyżowej (1-8 autorstwa Koeppla ; 9-14 autorstwa Frotera z 1820 roku), obrazy w nawach bocznych przedstawiające Mękę Pańską pędzla Valeriusa Mauronera z XVIII w., rzeźby 14 Wspomożycieli, na konsolach w nawach bocznych dłuta Tomasza Weissfeldta z 1709-1711 r. oraz epitafia Opata Gerarda Wywody i nieznanego członka rodziny Schaffgotschów. Ponadto Kaplica św. Jana Chrzciciela posiadająca trzy ołtarze: Ołtarz św. Ludgardy - po jego bokach znajdują się rzeźby św. Barbary i św. Katarzyny; brak oryginalnego obrazu; obraz Matki Boskiej Częstochowskiej - dzieło Königera z 1701 roku; ołtarz Czternastu Wspomożycieli - złocony, z bogatym wystrojem figuralnym, brak oryginalnego obrazu; aktualnie obraz św. Mikołaja ofiarowany w 2003 r. przez kard. Henryka Gulbinowicza; ołtarz Narodzenia Chrystusa
Za ołtarzem znajdują się trzy kaplice:
Kaplica św. Józefa z ołtarzem Narodzenia Chrystusa, pochodzącym z dawnej kaplicy, od 1817 r. pełni funkcję zakrystii. Nie zachowało się oryginalne płótno. Ołtarz zdobią rzeźby św. Józefa i św. Zachariasza oraz św. Anny i św. Elżbiety.
Kaplica św. Krzyża zachował się w niej pierwotny ołtarz do niej przeznaczony. Na wystrój ołtarza składa się grupa Ukrzyżowania i anioły z atrybutami Męki Pańskiej.
Kaplica św. Marii Magdaleny znajduje się w niej ołtarz św. Jana Ewangelisty. Ołtarz ten przeniesiony został w 1921 r. Pierwotnie obraz patrona ołtarza nie zachował się. Znajdujące się w kaplicy rzeźby przedstawiają postacie św. Walentego i św. Liboriusa. Powstanie ołtarza w 1701 roku zawdzięczamy Krzysztofowi Königerowi.
Kontakt:
Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Jakuba Starszego.
ul. Kolejowa 20
57-230 Kamieniec Ząbkowicki
tel. (0-74) 817-31-30

OBIEKTY GOSPODARCZE POCYSTERSKIE
Zachowane pocysterskiej obiekty gospodarcze należą dziś do Ośrodka Hodowli Zarodowej w Kamieńcu Ząbkowickim, znajdują się w nich: obora, chlewnie, budynek mieszkalny, warsztaty, magazyny. Dwa spośród nich (dzisiejszy spichlerz i budynek, w którym znajduje się Budynek Zarządu OHZ Sp z o. o) zostały wpisane do rejestru zabytków.
Kontakt:
Ośrodek Hodowli Zarodkowej
ul. Plac Kościelny 1
57 230 Kamieniec Zabkowicki
tel. (074) 817 32 14
fax. (074) 817 31 46
www.ohz-kamieniec.pl

Warto zobaczyć również pozostałe obiekty pocysterskiej w województwie dolnośląskim: Henryków, Krzeszów, Lubiąż, Trzebnica; oraz : Zamek Marianny Orańskiej w Kamieńcu, Kopalnię Złota w Złotym Stoku, Sanktuarium Matki Bożej w Bardzie Śląskim, Muzeum gospodarstwa domowego w Ziębicach, Krzywą wieżę w Ząbkowicach Śląskich, i polskie Carcasonne w Paczkowie.

↑ W górę

↑ W górę