Klasztor zlokalizowano we wsi Bukowo (obecnie Bukowo Morskie) położonej na Wybrzeżu Słowińskim, wchodzącym w skład Pobrzeża Koszalińskiego, na wschodnim brzegu jeziora Bukowo.
Lokalizacja klasztoru nie jest obecnie dokładnie ustalona. Dotychczas za obiekt pocysterski uważano obecny kościół parafii polskokatolickiej pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. W wyniku badań archeologicznych stwierdzono jednak, że przy obecnym kościele nie było żadnej zabudowy, która mogłaby świadczyć o istnieniu tam wcześniejszego założenia klasztornego. Istnieje domniemanie, na podstawie wstępnych badań archeologicznych, że klasztor Cystersów mógł się znajdować ok. 300 m na północ od obecnego kościoła, na południowym, podwyższonym brzegu rzeki Bukowa - Młynówki.
Początki fundacji klasztoru w Bukowie sięgają roku 1248., Książę Swiętopełk przekazał konwentowi z Darguna w Meklemburgii na założenie nowego klasztoru wsie: Boryszewo i Przystawy.
W 1252 r. na ten sam cel nadał im też wieś Bukowo, zatwierdził prawo własności do Przystawów i Boryszewa oraz doposażył je darując wsie Bobolin, Jesitz (obecnie zaginiona) i Dąbrowę. Książę zezwolił także przyszłemu konwentowi osadzać w nadanych dobrach ziemskich osadników słowiańskich i innych narodowości, zwalniając ich jednocześnie z ciężarów tzw. prawa książęcego. Proces fundacji przeciągnął się do roku 1259, do czasu, kiedy na prośbę biskupa kamieńskiego kapituła generalna cystersów inkorporowała opactwo bukowskie do zakonu. Pierwszy dokument adresowany do przebywających już w Bukowie zakonników fundator wystawił w 1262
Rozrost majątku ziemskiego klasztoru bukowskiego, w okresie zmiennej przynależności politycznej ziemi sławieńskiej, trwającej do końca 1 ćw. XIV w., dokonywał się głównie przez nadania książąt wschodnio-pomorskich, zachodniopomorskich, rugijskich, biskupa kamieńskiego, margrabiów brandenburskich, możnych Piotra i Jana Święców oraz okolicznego rycerstwa. Na własność cystersów przeszło w ten sposób 26 osad. Cystersi bukowscy sprawowali również prawo patronatu nad przejętymi parafiami, a także rozbudowali sieć parafialną w granicach swego majątku. Najstarszą była parafia bukowska założona przez pierwszy konwent.
Ponieważ większość osad w momencie nadania cystersom była słabo zaludniona, a niektóre stanowiły pustki, dążeniem konwentu było ich zasiedlenie i zagospodarowanie połączone z przenoszeniem ich na tzw. prawo niemieckie. Przebudowa społeczno-gospodarcza związana z recepcją prawa niemieckiego przebiegała jednocześnie z zakładaniem nowych osad. Do połowy XIV w. cystersi założyli następujące osady: Dobiesław, Jeżyce, Domasławice, Języczki, Pęciszewko i Wierciszewko.
Nadmorskie położenie posiadłości klasztornych, przepływająca przez nie rzeka Grabowa, posiadanie od 1262 r. Jeziora Bukowskiego, dwóch przystani oraz licznych stawów stwarzały warunki do rozwoju rybołówstwa morskiego i jeziornego. Sprzyjało temu również uzyskane od książąt prawo wolnego rybołówstwa na wymienionych wyżej wodach.
Na rzekach i rzeczkach przepływających przez dobra klasztorne cystersi bukowscy stawiali liczne młyny i budowali jazy. Posiadali też młyn w Koszalinie oraz dochody z jednego i pół młyna w Kołobrzegu.
Od 1264 r. w Kołobrzegu zakonnicy posiadali tez warzelnię soli, a od roku 1268 prawo wydobywania rud żelaza w granicach swych posiadłości. W 1266 r. obdarzeni zostali także prawem nadbrzeżnym. W 1215 r. książę Swiętopełk nadał opactwu koncesję na założenie w granicach majątku ziemskiego wsi targowej, a rok później prawo posiadania w Bukowie karczmy. Konwent miał również uprawnienia łowieckie i bartnicze oraz zwolnienia celne. Te ostatnie w połączeniu z posiadaniem dworów w Kołobrzegu i Koszalinie umożliwiły konwentowi włączenie się w nurt regionalnej wymiany handlowej. Konwent uzyskał także od panujących pełny immunitet ekonomiczny i sądowy.
Duże znaczenie w gospodarce cystersów bukowskich odgrywała przyklasztorna grangia oraz wzniesiona przy zabudowaniach klasztornych cegielnia. W warsztatach klasztornych zajmowano się produkcją sukna, a na jej potrzeby zbudowano ałuniarnię.
Konwent bukowski na szeroką skalę rozwinął także przetwórstwo drewna z lasów klasztornych. Produkowano z niego dziegieć, smołę, węgiel drzewny, popiół i deski. Nadwyżki towarów z warsztatów klasztornych, a przede wszystkim zboże pobierane od poddanych opactwa, cystersi sprzedawali na targu w Bukowie, a także w pobliskich miasteczkach, czyli w Darłowie, Sławnie i Koszalinie.
Opactwo bukowskie jako największy właściciel ziemski na Pomorzu Sławieńsko-Słupskim od lat czterdziestych XIV w. zaczęło borykać się z trudnościami finansowymi. W połowie XIV w. przeszły one w stan kryzysu gospodarki, z którego opactwo nie mogło się wydobyć do początków XVI w.
Gruntowna zmiana w położeniu gospodarczym klasztoru nastąpiła w okresie kierowania konwentem przez opatów: Dytrycha (1493-1502) i Walentyna Ladewica lub Ludovici (1502-1513). Wówczas wykorzystując surowce i produkty pochodzące z grangii, warsztatów klasztornych oraz tych, które pobierano od poddanych opactwa, rozwinięto na szeroką skalę działalność handlową. Stała się ona konkurencyjna dla handlu pobliskich miasteczek, szczególnie dla pobliskiego Darłowa. Zyski z handlu pozwoliły konwentowi spłacić olbrzymie długi.
Mimo podreperowania ogólnej sytuacji gospodarczej opactwa, w wyniku reformacji, której idee rozprzestrzeniły się na Pomorzu Zachodnim, klasztor w Bukowie uległ kasacie. Dokonało się to na mocy ustaleń sejmu w Trzebiatowie wprowadzającego religię protestancką jako obowiązującą na terenie całego Księstwa Pomorskiego. Formalna likwidacja opactwa nastąpiła w 1535 r. Zakonnicy opuścili klasztor, pozostał w nim tylko opat Henryk Kress przebywający tam do śmierci. W roku 1539 z udziałem Jana Bugenhagena przeprowadzono wizytację klasztoru i sporządzono inwentarz całego majątku, który przejęli w zarząd urzędnicy książęcy domeny darłowskiej. Oznaczało to faktyczną likwidację i sekularyzację opactwa. Od tego czasu do 1945 r. kościół służył ewangelikom niemieckim, a następnie polskim.
W 1964 r. erygowano przy kościele polskokatolicką parafię pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, która wchodzi w skład polskokatolickiej diecezji wrocławskiej.

↑ W górę

Na ślady bukowskich Cystersów natkniemy się:

W gminie Sianów (województwo zachodniopomorskie, Diecezja Koszalińska)

Gmina Sianów, na terenie której natkniemy się na cysterskie dziedzictwo w Iwięcinie, Dąbrowie i Karnieszewicach, przywita gościnnie wszystkich wędrowców. Warto udać się do Urzędu Gminy i Miasta  by tam uzyskać pomoc i informacje potrzebne do zapoznania się z cysterską historią i kulturą oraz inicjatywami podejmowanymi wokół pocysterskich obiektów. Parafia w Iwięcinie została najprawdopodobniej założona w XIV wieku. Dziś do kościoła, murowanego z cegły (z wtopionymi kamieniami), otoczonego kamiennym murem, prowadzą drewniane, dziewiętnastowieczne bramy. Wieża oraz nawa kościoła pokryte są gontami dębowymi- na wieży charakterystyczny kogut metalowy (1663). Z czasów funkcjonowania opactwa bukowskiego pozostały w wyposażeniu : dzwon opatrzony rocznikiem 1417; gotycka, drewniana szafka ścienna z XVI w. zwieńczona krenelażem i wpisaną w koło rozetą; krucyfiks z XV/XVI w (w zakończeniu ramion odczytamy symbole czterech ewangelistów).  Z późniejszego czasu zwraca szczególna uwagę malowidło olejne przedstawiające Katarzynę Marię von Bulgrin oraz niezwykła polichromia drewniana na suficie przedstawiająca „Sąd Ostateczny” z roku 1697 a także korony ambony i chrzcielnicy. Ostatnio poddano renowacji renesansowe ławy, którym przywrócono dawny blask.

Wirtualna panorama kościoła w Iwięcinie »

Strona WWW wioski Iwięcino »

Zwiedzanie:
w niedziele - po mszy św.: 9:00-11:00. W zwykłe dni tygodnia - otwiera na życzenie kościelny Z.Kostrzewa tel. (094) 318-27-16 lub proboszcz T. Gorla tel. (094) 314-93 94 adres: Iwięcino17; 76-004 Sianów

Kościoły w Karnieszewicach i Dąbrowie to kościoły filialne Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Siecieminie. W Karnieszewicach z czasów cystersów bukowskich zachowały się : kamienna, granitowa kropielnica z XIV wieku, ustawiona na zewnątrz przy wejściu do kościoła - posiada formę uproszczoną, zwężającego się ku górze kielicha, bez wyodrębnionej podstawy. Kościół w Dąbrowie charakteryzuje prezbiterium z II poł. XIV w.(ostatnio odnowione z zewnątrz); gotycka, kamienna kropielnica (z piaskowca) ustawiona w przedsionku kościoła.

Zwiedzanie:
Po uprzednim zgłoszeniu - proboszcz ks. J.Domin, adres: Sieciemin 47, 76-004 Sianów.

Informacja turystyczna:
Gminna Organizacja Turystyczna w Sianowie:
(094) 318-52-81 wew. 250, (094) 3185241
promocja@sianow.pl

Andrzej Dębowski tel. (094) 318-26-01
a.debowski@sianow.pl

 W gminie Darłowo (województwo zachodniopomorskie, Diecezja Koszalińsko- Kołobrzeska)

W Bukowie Morskim, po dawnym opactwie nic tu nie pozostało. Zachowany kościół gotycki (XIV-XV w.) identyfikowany bywa z kościołem parafialnym „przed bramą” . Organizatorzy gminnego cysterskiego traktu zadbali jednak o piękne tablice poglądowe przypominające kulturę i historię tutejszych zakonników. Na dziedzictwo materialne cystersów bukowskich natkniemy się natomiast w Barzowicach. Tu zwiedzimy gotycką świątynię p.w. św. Franciszka z Asyżu (XIV-XV w)- jednonawową, o wysokim korpusie w stosunku do wieży; o wyodrębnionym prezbiterium z zachowanymi na obwodzie przyporami; nie zachowało się pierwotne wyposażenie. Filialnym kościołem parafii Barzowice jest gotycki jednonawowy, z wyodrębnionym trójbocznym prezbiterium i masywną wieżą od zachodu kościół p.w. Św. Stanisława Kostki w Cisowie – relikt po szarych mnichach stanowi tu kropielnica z XIV wieku. Obiekt wart zwrócenia uwagi na oryginalne późniejsze wyposażenie: barokową ambonę, ołtarz główny, ławy renesansowe i płyty nagrobne.

Zwiedzanie:
należy zgłaszać się do proboszcza - ks. Mirosław Kosior tel. (094) 344-63-11
  

W Starym Jarosławiu - tu kościół z II poł. XV w.; do wschodniej ściany wieży przylega nawa zamknięta wielobocznym prezbiterium; wieżę przykrywa szesnastoboczny hełm w formie iglicy założony na rzucie koła.
Zwiedzanie:
tel. (094) 314-87-76
 

W Jeżycach - na cokole neogotyckiego kościoła p.w. M.B. Ostrobramskiej pocysterskie inskrypcje i gmerki

Zwiedzanie: tel. (094) 314-92-92
 

W Dobiesławiu - w gotyckim kościele parafialnym p.w. Matki Bożej Częstochowskiej zobaczymy pocysterską kropielnicę granitową z XV wieku oraz XV wieczną płaskorzeźba (relief) Św. Jerzego walczącego ze smokiem (u jego stóp)– fragment zdobnictwa stalli (dolna część), w górnej części- herb fundatorów.

Zwiedzanie: tel. (094) 314-93-94

 W Słowinie - kościół pocysterski p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Zwiedzanie: tel. (094) 314-23-55

Informacja turystyczna:
Robert Murii - tel. (094) 344-63-11 promocja@ugdarłowo.pl adres: Dąbki, ul.Dąbkowicka 7

 W Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku

W Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku zobaczymyy pozostałości wyposażenia kościoła klasztornego w Bukowie: pocysterski, późnogotycki tryptyk, gotyckie epitafium oraz alabastrową figurkę Madonny Dzieciątkiem z pocz. XV w.
adres: ul. Dominikańska 5-9, 76-200 Słupsk tel. (059) 842-40-81, 842-40-82 fax (059) 842-65-18

www.muzeum.slupsk.pl

↑ W górę

↑ W górę