Znane są dwie hipotezy związane z lokacją klasztoru cysterek w Reczu. Według pierwszej został on ufundowany przed 1272 rokiem przez księcia szczecińskiego Barnima I. Konwent miał pochodzić ze Szczecina. Dotychczas nie ma żadnych dokumentów potwierdzających tę hipotezę. Według drugiej najbardziej prawdopodobnej hipotezy, wysuniętej w ostatnich latach, klasztor cysterek w Reczu ufundowali w roku 1296 margrabiowie brandenburscy, jako rekompensatę dla cysterskiego zakonu za zajęcie jego dóbr w okolicach Ińska. Konwent wywodził się z klasztoru w Marianowie koło Stargardu.
W październiku 1296 roku w Przecławiu margrabiowie Otto IV, Konrad, Henryk I, Jan IV i Otto VII nadali prepozytowi, ksieni i konwentowi teren grodziska wraz z okolicznymi polami jako uposażenie nowego klasztoru. W skład nadania wchodziły obszar byłego zamku joannickiego i lenna grodowe, odcinek rzeki Iny wraz z młynami. Łącznie klasztor otrzymał 52 łany ziemi uprawnej, patronat nad kościołem w Zieleniewie i Reczu, czynsze miejskie w Reczu, patronaty nad kościołami w Sulimierzu i Mostkowie, czynsze pobierane w Choszcznie oraz jeziora w Żeliszewie. Zieleniewie i Rąbkach. Nadane przy fundacji dobra nie były jedynymi posiadłościami konwentu - klasztorne dobra powiększały się systematycznie przez cały XIV wiek. Różni byli też darczyńcy. Obok margrabiów brandenburskich, byli nimi książęta szczecińscy, a także książę słupski Eryk II .
Recki konwent liczył z pewnością ponad dwanaście zakonnic. Na jego czele stała ksieni. Majątkiem klasztornym zarządzał prepozyt. Klasztorem opiekuńczym było opactwo w Bierzwniku. Zakonnice wywodziły się z okolicznej szlachty i mieszczaństwa, jednak ważniejsze funkcje, ksieni i przeoryszy, zarezerwowane były dla przedstawicielek najznamienitszych rodów. Członkinie konwentu, podobnie jak w innych klasztorach żeńskich zajmowały się wyrobem szat liturgicznych, przepisywaniem i iluminowaniem rękopisów, kształceniem i wychowaniem panien ze szlacheckich rodzin. Pracą na roli, w młynach czy hodowli zajmowały się siostry konwerski lub konwersi przysłani przez klasztor bierzwnicki. Z pewnością zakonnice korzystały z siły najemnej lub puszczały swe majątki w dzierżawy.
Duże dochody czerpały zakonnice z czynszów i dzierżaw oraz danin lennych, a także patronatów kościelnych. Każdy z nich łączył się bowiem z zagospodarowaniem 4 łanów ziemi będącej uposażeniem parafii oraz z częścią dochodów parafialnych.
W 1344 roku cysterki reckie uzyskały jeszcze jedno, stosunkowo duże źródło dochodu. Dwunastu biskupów zgromadzonych w Awinionie wystawiło klasztorowi dokument odpustowy, na mocy którego od 1495 roku klasztor raz w roku, w Dzień św Marcina, udzielał odpustów. Dzień ten z jednej strony stał się klasztornym świętem, z drugiej przy jego okazji odbywał się wielki jarmark, z którego dochody zasilały klasztor. Darowizny dla klasztoru płynęły również od członków rodów szlacheckich: Wedlów, Gűntersbergów. Liebenowów i innych.
Ze swych dóbr zobowiązane były do daniny na rzecz biskupa kamieńskiego. Raz w roku, w Dzień Świętego Marcina, musiały dostarczyć biskupowi jedną sarnę, ponadto płaciły dziesięcinę z dochodów. Z tego świadczenia klasztor był zwalniany w wyjątkowych przypadkach. Tak było po pożarze w 1303 roku. Kolejnym kataklizmem, jaki nawiedził recki konwent, był pożar, który wybuchł mieście w roku 1340.
Zakonnice prowadziły spory nie tylko z okolicznymi rodami, których dobra i przywileje chciały przejąć, ale przykładowo w XIV wieku dwukrotnie doszło do konfliktów z radą miejską Recza. Trwający blisko 50 lat spór ujawnił się w roku 1345, z rodziną von Zehdenów, zakończony sprzedażą cysterkom swojego majątku w Żeliszewie, wraz ze wszystkimi prawami i pożytkami.
Największą tragedię przeżyły zakonnice w 1433 roku, kiedy to husyci napadli na Nową Marchię, rabując i niszcząc przy okazji kościoły i zabudowania klasztorne. Wtedy to zakonnice po raz pierwszy opuściły mury. Po raz kolejny zakonnice opuściły opactwo w roku 1537, kiedy na Pomorzu silną pozycję zdobyli zwolennicy Lutra. Radykalni, proreformacyjnie nastawieni reccy mieszczanie napadli na siedzibę mniszek, chcąc je przepędzić i zagarnąć zgromadzone za klasztorną furtą dobra. Zakonnice uciekły wówczas na teren Polski i część z nich tam pozostała. Gdy opadły już pierwsze emocje, część konwentu powróciła do Recza i pozostała tam do momentu sekularyzacji.
W połowie XVI wieku, przed przejęciem dóbr przez państwo, klasztor recki dysponował 350 łanami ziemi uprawnej, lasów i łąk, kilkoma jeziorami i młynami, posiadał też dwory porycerskie w Dębsku koło Kalisza Pomorskiego, Rzecku i Sicku.
W lipcu 1552 roku margrabia kostrzyński Jan dokonał sekularyzacji klasztoru. Zakonnicom zapewniono dożywotnie utrzymanie i prawo korzystania z dotychczasowych zabudowań klasztornych. Majątek w grudniu tegoż roku przekształcono w domenę państwową, której zarząd ulokowano w jednym z obiektów klasztornych. Po śmierci ostatniej z zakonnic całość zabudowań przejął zarząd domeny. Z biegiem czasu niezabezpieczone i niekonserwowane obiekty należące kiedyś do cysterek popadały w coraz większą ruinę, a w roku 1827 zostały całkowicie rozebrane. Przypuszczalnie część sakralnego wyposażenia klasztoru znalazła się w okolicznych kościołach. Dawne wzgórze klasztorne przekazane zostało pod uprawy tak, iż dziś trudno dokładnie wskazać miejsce w którym stał klasztor cysterek.

↑ W górę

Zabudowania pocyserskie nie zachowały się do naszych czasów.
Kościół parafialny p.w. Chrystusa Króla, gotycki z XIV wieku, nad którym cysterki reckie sprawowały patronat, zawiera w swym wnętrzu cenne zabytki z nieistniejącego kościoła cyterek m.in.: romańską granitową chrzcielnicę, rzeźbę ukrzyżowanego Chrystusa z XVw., unikatową emporę nazywaną "emporą cysterek"
Inne elementy z kościoła cysterek reckich znalazły się w Muzeum Narodowym w Poznaniu (http://www.mnp.art.pl/) - XIII wieczna Madonna Tronująca i św. Jakub; jak również w Muzeum Narodowym w Szczecinie (http://www.muzeum.szczecin.pl/) XV wieczne rzeźby Madonny z Dzieciątkiem i dwie figury tryptykowe św. Jakuba Starszego i św. Jerzego.
Warto również zobaczyć zachowane do naszych czasów obiekty pocysterskie województwa zachodniopomorskiego: Bierzwnik, Cedynia, Kołbacz, Koszalin, Marianowo, Pełczyce.
A w Reczu oprócz Kościoła parafialnego p.w. Chrystusa Króla, warto zobaczyć m.in.: Śródmieście z mieszczańskimi kamieniczkami i obwarowania miejskie wraz z Bramą Choszczeńską i Drawską.

↑ W górę

↑ W górę